بیماری پوکی استخوان را بهتر بشناسید!(علائم، دلایل، تشخیص و راه های درمان)

آیا درد در شانه خبر از بیماری پوکی استخوان یا استئوپروز (Osteoporosis) در ناحیه شانه می دهد؟ پوکی استخوان یک بیماری رایج در میان اغلب افراد مسن سال، بخصوص زنان پا به سن گذاشته می باشد. این افراد معمولاً از این بیماری خود بی خبر مانده اند. زیرا قبل از اتفاقاتی نظیر زمین خوردن و یا آسیب های بدنی و شکستگی های بعد از آن، هیچ نشانه ی بیرونی و قابل ملموسی به همراه ندارد. بسیاری از افراد، دردِ ایجاد شده در شانه ی خود را به بیماری پوکی استخوان نسبت می دهند. در صورتی که اگر شانه در اثر پوکی استخوان دچار شکستگی نشده باشد، بی شک احساس درد مربوط به یک مشکل کاملا مجزا از استئوپروز باشد.

پادکست پوکی استخوان

بیماری پوکی استخوان یا استئوپروز چیست؟

بیماری پوکی استخوان یا استئوپروز (Osteoporosis) عارضه ای است که طی آن استخوان ها به شدت ضعیف و توخالی شده و توده و فشردگی و تراکم خود را از دست داده اند. بیماران دارای پوکی استخوان، با کوچک ترین ضربه وارده و یا زمین خوردگی های ساده، دچار شکستگی استخوان ها خواهند شد. شکستگی های ناشی از پوکی، اغلب در استخوان ران ها، لگن ، مهره های ستون فقرات و مچ دست ها اتفاق می افتد.

بدن در طول سال های جوانی مدام در حال بازسازی استخوان است و بافت جدید جایگزین بافت قدیمی خواهد شد به همین دلیل است که بدن چگالی استخوانی و یکپارچگی و کریستال ها و ساختار خود را حفظ خواهد کرد. بعد از سن بیست سالگی روند تخریب این بافت مهم آغاز خواهد شد و اگر این فرایند به شکل شدید باشد و بازسازی کند تر از تخریب باشد قطعا استئوپوروزیس رخ خواهد داد.‌

علائم ثانویه بیماری پوکی استخوان

. خم شدن قد

. کوتاه شدن قد در حدود ۳ سانتی متر در طول عمر

. فشار به ستون فقرات به علت فشردگی و خم شدن بدن رو به جلو

. کم شدن حجم شش ها و تنگی نفس به علت فشرده شده ستون فقرات و خمیدگی

. درد در نقاط پایین کمر

این موارد اعلام شده می تواند از علائم ثانویه پوکی استخوان باشد و با توجه به تحقیقات انجام شده نمی توان به صورت قطعی پوکی استخوان را از روی علائم ظاهری تشخیص داد. برای اطلاع دقیق از پوکی استخوان به صورت قطعی، پزشکان معمولاً از طریق تست تراکم استخوان و آزمایشاتی نظیر ام آر آی و یا رادیولوژی انجام می دهند تا علائم پوکی استخوان به صورت دقیق مشخص گردد.

پروسه ایجاد بیماری پوکی استخوان به آهستگی انجام خواهد گرفت به طوری که فرد هیچ گونه علائم بیماری پوکی استخوان به صورت بیرونی در بدن خود مشاهده نخواهد کرد. مگر در زمان بروز حادثه ای ساده که منجر به شکستگی شود. گاهی عوامل پیش پا افتاده ای مانند عطسه و یا سرفه باعث شکستگی این بافت مهم در بدن خواهند شد. در این حالت است که فرد به مشکل خود پی خواهد برد.

علت بیماری پوکی استخوان در بدن انسان

عوامل و دلایل ایجاد این عارضه در بدن انسان متعدد می باشند. عواملی مانند وراثت و یا عدم کسب یک توده مناسب استخوانی در جوانی از دلایل اصلی و مهم بروز این عارضه در بدن افراد است. در کنار این دو عامل موارد مهم دیگری هم وجود دارند که عبارتند از:

۱: جنسیت. زنان به دلیل شرایط جسمی خاصی که دارند بیشتر ازمردان به این مشکل دچار خواهند شد. شرایطی مانند بارداری، زایمان، تغییرات هورمونی و غیره.

۲: سن. هر چه سن انسان بالاتر برود تخریب این بافت حساس بیشتر خواهد بود و در عوض بازسازی به کمترین میزان خود خواهد رسید.

۳: نژاد. افراد سفید پوست و در کل آسیایی ها بیشتر از افرادی دیگر در معرض ابتلا به این عارضه خواهند بود.

۴: توده بدنی کوچک. افراد اعم از زن و مرد اگر دارای توده بدنی ریز و کوچکی باشند بیشتر در معرض خطر ابتلا خواهند بود زیرا با افزایش سن توده بدنی آن ها به شدت کم تر خواهد شد.

۵: سطح هورمون ها.‌ افراد دارای تیروئید پرکار و کم کار و همچنین کاهش سطح هورمون های جنسی در آنان باعث ایجاد این بیماری خواهد شد.

۶: مصرف کم کلسیم و غذاهای کلسیم دار مانند لبنیات، همچنین دور ماندن بلند مدت از نور خورشید از دیگر عوامل ایجاد این مشکل می باشند.

۷: رژیم های نادرست برای کاهش وزن و انجام عمل های گوارشی برای کوچک کردن معده سبب عدم دریافت کلسیم لازم بدن و در نتیجه استئوپوروزیس خواهد شد.

۸: مصرف بیش اندازه و طولانی از داروهای کورتیکو استروئید خوراکی و یا تزریقی و یا بیماری هایی مانند سرطان از عوامل دیگر بروز این عارضه در بدن افراد خواهد شد .

۹: شرایط و سبک زندگی، کم تحرکی و نشستن های طولانی مدت، مصرف الکل و دخانیات دیگر عوامل و راه های ابتلا به این بیماری می باشند.

راه های درمان بیماری پوکی استخوان

درواقع درمان بیماری پوکی استخوان زمانی جوابگو خواهد بود که مشکل ایجاد شده حاد نباشد. یعنی این بافت حیاتی به مرحله تخریب کامل نرسیده باشد. اگر با بالا رفتن سن و قبل از بروز شکستگی های مشکوک در اثر عوامل ساده، افراد به پزشک مراجعه کنند تا به وسیله عکس برداری و انجام آزمایش خطر مبتلا شدن آن ها به این عارضه در سال های آینده مورد بررسی قرار بگیرد درمان و پیشگیری این بیماری بسیار آسان خواهد بود.

بعد از انجام آزمایشات و اسکن، میزان در خطر بودن افراد مشخص خواهد شد. برای اشخاصی که بیشتر در معرض خطر باشند از داروهای خانواده بیوفسفونات ها استفاده خواهد شد و برای اشخاصی که وضعیت و شرایط بهتری نسبت به گروه قبلی دارند از داروهای آنتی بادی مونوکلونال بهره گرفته خواهد شد. اگر افراد عوارض این دو نوع دارو را نتوانند تحمل کنند به ناچار برای آن ها داروهای استخوان ساز تجویز خواهد شد.

اما پزشکان یک پیشنهاد ویژه برای همه افراد را ارائه داده اند که با رعایت آن می توان تا حد زیادی از بروز این عارضه مهم جلوگیری کرد. و آن هم اصلاح سبک زندگی و استفاده از درمان های خانگی است.

از دیگر دلایل بیماری پوکی استخوان ها؟

بیماری پوکی استخوان (استئوپروز) یک عارضه شایع است که در آن تراکم و کیفیت استخوان کاهش می‌یابد و استخوان‌ها شکننده و مستعد شکستگی می‌شوند. عوامل متعددی می‌توانند در بروز این بیماری نقش داشته باشند. یکی از اصلی‌ترین دلایل، کاهش هورمون‌های جنسی مانند استروژن در زنان پس از یائسگی و کاهش تستوسترون در مردان است که مستقیماً بر سلامت استخوان‌ها تأثیر می‌گذارد.

عوامل تغذیه‌ای نیز اهمیت زیادی دارند؛ کمبود کلسیم و ویتامین D از مهم‌ترین عوامل خطرزا هستند. کلسیم برای ساخت و حفظ تراکم استخوان ضروری است و ویتامین D به جذب کلسیم کمک می‌کند. رژیم‌های غذایی کم‌مواد مغذی یا استفاده مکرر از غذاهای فرآوری‌شده می‌تواند خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش دهد.

عوامل ژنتیکی و سابقه خانوادگی پوکی استخوان نیز می‌توانند احتمال ابتلا به این بیماری را بالا ببرند. علاوه بر این، سبک زندگی نامناسب، مانند فعالیت بدنی کم، مصرف سیگار و الکل، و استفاده طولانی‌مدت از داروهایی مثل کورتیکواستروئیدها، تأثیر منفی بر سلامت استخوان دارند. همچنین بیماری‌های مزمن مانند دیابت، روماتیسم مفصلی، یا بیماری‌های گوارشی که جذب مواد مغذی را مختل می‌کنند، می‌توانند خطر پوکی استخوان را افزایش دهند.

با افزایش سن، فرایند طبیعی بازسازی استخوان کندتر می‌شود و استخوان‌ها به طور تدریجی ضعیف‌تر می‌شوند. به همین دلیل، افراد بالای ۵۰ سال، به‌ویژه زنان، در معرض خطر بیشتری قرار دارند. به طور کلی، پیشگیری از پوکی استخوان نیازمند یک رویکرد جامع شامل تغذیه مناسب، ورزش منظم، و اجتناب از عادات ناسالم است.

عوارض پوکی استخوان چیست؟

وقتی این عارضه در بدن رخ بدهد بافت استخوانی به شدت ضعیف خواهد شد در نتیجه شکستگی های پشت سر هم و سریالی در بدن افراد رخ خواهد داد. ایجاد این وضع باعث ایجاد درد و کوتاهی و خمیدگی قد و همچنین کمر درد شدید خواهد شد زیرا در فرایند این بیماری ستون فقرات از بین خواهند رفت.

راه های تشخیص بیماری استئوپروز

بیماری پوکی استخوان با هیچ نشانه و علامت بیرونی همراه نیست. بهترین راه برای تشخیص این بیماری استئوپروز، مراجعه به پزشک و انجام آزمایشات مخصوص برای تعیین میزان مواد معدنی در استخوان ها و همچنین استفاده از دستگاه تراکم سنج این بافت است. این دستگاه به کمک میزان اندکی اشعه ایکس ازاین بافت مهم در بدن افراد عکسبرداری خواهد کرد تا میزان تراکم آن را بسنجد.

آیا استئوپروز یا پوکی استخوان شانه باعث ایجاد درد در شانه خواهد شد؟

پوکی استخوان به خودی خود و به طور مستقیم باعث ایجاد درد در شانه نخواهد شد اما به طور غیر مستقیم ممکن است باعث ایجاد درد در این ناحیه از بدن بشود مانند:

احساس درد در زمان شکستگی بافت شانه که به دلیل این عارضه رخ داده باشد. همان طور که قبلا ذکر شد به وجود آمدن این بیماری در بدن یک فرایند کند و پیوسته است که هیچ علائمی نخواهد داشت و معمولا افراد از آن بی خبر خواهند بود مگر زمانی که این مشکل باعث ضعیف شدن و در نتیجه شکستگی شود در این هنگام است که فرد دچار درد خواهد شد و پی به مشکل خود خواهد برد.

اگر سنتان بالا رفته است و تاکنون آزمایشات مربوط به تراکم استخوان را انجام نداده اید برای جلوگیری از بروز این عارضه اقدامی صورت نداده اید و یا مدت هاست که از این بیماری رنج می برید و از شکستگی های استخوان خود شکایت دارید می توانید به کلینیک دکتر فرهمندی مراجعه کنید.

این کلنیک فوق پیشرفته علاوه بر راه های تشخیص و پیشگیری و جراحی های شانه برای کاهش خطرات ناشی از آن هم راه ها و روش های درمانی متعددی را انجام خواهد داد. برای رزرو وقت می توانید با شماره های مربوطه تماس حاصل فرمایید.

سوالات متداول

۱. پوکی استخوان چیست و چگونه تشخیص داده می‌شود؟

پوکی استخوان بیماری‌ای است که باعث کاهش تراکم استخوان و افزایش خطر شکستگی می‌شود. تشخیص آن معمولاً با استفاده از سنجش تراکم استخوان (DEXA Scan) انجام می‌شود که میزان تراکم مواد معدنی استخوان را اندازه‌گیری می‌کند.

۲. آیا پوکی استخوان فقط در زنان رخ می‌دهد؟

خیر. اگرچه زنان پس از یائسگی به دلیل کاهش استروژن بیشتر در معرض خطر هستند، اما مردان نیز، به‌ویژه پس از سن ۶۵ سالگی، ممکن است به پوکی استخوان مبتلا شوند.

۳. آیا پوکی استخوان دردناک است؟

در مراحل اولیه، پوکی استخوان علائمی ندارد و معمولاً بدون درد است. اما شکستگی‌های ناشی از این بیماری، به‌ویژه در مهره‌ها یا لگن، می‌توانند درد شدیدی ایجاد کنند.

۴. چگونه می‌توان از پوکی استخوان پیشگیری کرد؟

پیشگیری شامل رژیم غذایی غنی از کلسیم و ویتامین D، ورزش‌های تحمل وزن مانند پیاده‌روی یا یوگا، و اجتناب از سیگار و الکل است. همچنین، معاینات دوره‌ای برای تشخیص زودهنگام توصیه می‌شود.

۵. چه کسانی باید آزمایش تراکم استخوان انجام دهند؟

افراد بالای ۶۵ سال، زنان یائسه، افرادی با سابقه خانوادگی پوکی استخوان، و کسانی که داروهایی مانند کورتیکواستروئید مصرف می‌کنند، باید این آزمایش را انجام دهند.

۶. آیا پوکی استخوان درمان‌پذیر است؟

درمان قطعی برای بازگشت کامل تراکم استخوان وجود ندارد، اما با استفاده از داروهایی مانند بیس‌فسفونات‌ها، مکمل‌های کلسیم و ویتامین D، و تغییر سبک زندگی می‌توان پیشرفت بیماری را متوقف کرد و خطر شکستگی را کاهش داد.

۷. آیا ورزش به درمان پوکی استخوان کمک می‌کند؟

بله، ورزش‌های تحمل وزن و تقویت‌کننده عضلات به بهبود تراکم استخوان و کاهش خطر شکستگی کمک می‌کنند. اما باید با پزشک مشورت شود تا از انجام حرکات خطرناک اجتناب شود.

۸. آیا مکمل‌های کلسیم برای جلوگیری از پوکی استخوان ها کافی هستند؟

مکمل‌ها مفیدند، اما بهترین منبع کلسیم، مواد غذایی مانند لبنیات، سبزیجات برگ‌سبز، و آجیل است. مصرف مکمل‌ها باید با مشورت پزشک صورت گیرد.

۹. آیا پوکی استخوان با بیماری‌های دیگر مرتبط است؟

بله، بیماری‌هایی مانند کم‌کاری تیروئید، دیابت، و اختلالات گوارشی (مانند سلیاک) می‌توانند خطر پوکی استخوان را افزایش دهند.

۱۰. آیا مصرف لبنیات برای جلوگیری از پوکی استخوان کافی است؟

لبنیات منبع خوبی برای کلسیم است، اما برای سلامت استخوان‌ها به ویتامین D، ورزش، و سایر مواد مغذی مانند منیزیم و فسفر نیز نیاز دارید. مصرف لبنیات باید بخشی از یک رژیم متعادل باشد.