فوق تخصص شانه و کتف | دکتر فرهمندی : شانه یخ زده یا شانه منجمد (Frozen Shoulder) یکی از عارضه هایی است که بیشتر در سنین ۴۰ تا ۷۰ سالگی رخ می دهد و حدود ۲ درصد افراد به این عارضه مبتلا می شوند. در زنان شیوع این بیماری بیشتر است .
دلیل اصلی ایجاد این عارضه هنوز مشخص نیست زمانی که بافت شانه زخمی می شود باعث گرفتگی و سخت شدن شانه می شود و همین دلایل باعث می شود که حرکت شانه با درد زیاد همراه باشد و یا بی حرکت شود.
هنوز دلایل مشخص و مورد تایید برای بروز این بیماری ثبت نشده اما برخی از پزشکان بر این باورند که التهاب موجب ایجاد این عارضه می شود. به طور مثال وقتی التهاب در یک غلاف مشاهده می شود(سینوویت) و یا اینکه زمانی که بدن با بروز واکنش خود ایمنی به مواد و بافت ها تشکیل دهنده ی خود حمله می کند، ممکن است بعد از این عوارض، فرد دچار شانه یخ زده شود.
همانطور که در مقدمه هم گفتیم، شانه منجمد عارضه ای است که در شانه رخ می دهد و دردناک است و محدوده حرکتی شانه زا کاهش می دهد. وجود این عارضه باعث کاهش دامنه حرکتی شانه می شود. بیماران مبتلا نمی توانند دست خود را به بالای سر و یا پشت سر خود ببرند. کپسول شانه که یک کیسه محکم می باشد در اثر این عارضه سفت، چروکیده و کوتاه می شود و حجم آن کاهش پیدا می کند.
پادکست شانه منجمد و یا شانه یخ زده
فهرست مطالب
Table of Contents
علت ایجاد شانه منجمد چیست؟
جدای از عواملی در بالا برای ایجاد شانه منجمد یا یخ زده بیان کردیم علت احتمالی دیگری در ایجاد این بیماری دخیل هستند که به برخی از آن ها اشاره می کنیم.
بعد از انجام عمل های جراحی بدن ممکن است واکنش نشان دهد و این عارضه به وجود بیاید.
دیسکوپاتی گردنی
بیماریهای قلبی
بیماریهای تیروئید ( کم کاری تیروئید و …)، پارکینسون
ضربه
جراحی های سینه
سکته مغزی
وجود بیماری های از قبیل آرتروز شانه، پارگی عضله گرداننده شانه، بورسیت(التهاب کیسه‌های حاوی مایع مفصلی) و یا تاندونیت (التهاب تاندون) ممکن است زمینه ساز بیماری شوند به نحوی که درد این عارضه ها زمینه ساز بیماری شود چون درد زیاد سبب می شود که شما نتوانید شانه را تکان دهید و همین بی حرکتی سبب ایجاد عارضه شود.
بهترین دارو برای شانه یخ زده یا شانه منجمد چیست؟
شانه یخ‌زده یا شانه منجمد (Frozen Shoulder) یک وضعیت دردناک است که با سفتی و محدودیت حرکت مفصل شانه همراه است. درمان این بیماری به کاهش درد، بهبود دامنه حرکتی و جلوگیری از تشدید سفتی شانه تمرکز دارد. انتخاب داروها بسته به شدت علائم و مرحله بیماری متفاوت است.
برای کاهش درد و التهاب، معمولاً داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن توصیه می‌شوند. در مواردی که درد شدید است، پزشک ممکن است مسکن‌های قوی‌تر مانند استامینوفن کدئین‌دار یا گاباپنتین تجویز کند.
در شرایطی که التهاب بسیار شدید باشد و درمان‌های اولیه ناکافی باشند، تزریق کورتیکواستروئیدها (مانند تریامسینولون یا بتامتازون) به داخل مفصل شانه می‌تواند کمک‌کننده باشد. این تزریق‌ها معمولاً در مرحله اولیه بیماری مؤثرتر هستند و می‌توانند درد را به طور قابل‌توجهی کاهش دهند.
علاوه بر دارو، روش‌های غیر دارویی نیز اهمیت دارند. استفاده از فیزیوتراپی برای تمرینات کششی و تقویت عضلات شانه، و در مواردی، روش‌های دیگر مانند هیدرودایلاسیون (تزریق مایع به داخل مفصل برای گشاد شدن آن) نیز توصیه می‌شوند.
داروها به تنهایی کافی نیستند و همکاری بیمار در انجام تمرینات منظم فیزیوتراپی و پیروی از توصیه‌های پزشک ضروری است. اگر درمان‌های دارویی و فیزیوتراپی مؤثر نباشند، در برخی موارد نادر، مداخلات جراحی ممکن است لازم شود. همواره پیش از مصرف هر دارویی با پزشک مشورت کنید تا برنامه درمانی مناسب شما تعیین شود.
سیر بیماری شانه منجمد یا یخ زده
همانطور که از توضیحات مرتبط با این بیماری برداشت می شود ممکن است فرد بدون هیچ بیماری پیش زمینه ای دچار عارضه شانه منجمد یا یخ زده شود و یا اینکه بیماری های از قبیل مرض قند، تیروئید، دیسک گردن، بیماری ها و یا جراحی های سینه، مشکلات مغزی، اضطراب و افسردگی پیش زمینه ای برای ایجاد این عارضه شوند. اما علت بیماری هر چه که باشد سیر این بیماری دارای سه مرحله است که در زیر خلاصه ای از مراحل را عنوان می کنیم.
در مرحله ابتدایی فرد حدود ۶ تا ۹ ماه درد و محدودیت حرکت در شانه دارد.
در مرحله بعد که به مدت ۴ تا ۲۰ ماه طول می کشد، درد کاهش پیدا می کند اما همچنان حرکت شانه محدود است. در اصطلاح یخ شانه کم کم اب می شود و فرد رو به بهبود می رود.
در مرحله پایانی که بیت ۵ تا ۲۶ ماه به طول می انجامد دامنه حرکت افزایش پیدا می کند و درد تا حد زیادی بهبود پیدا می کند.
مرتبط: فوق تخصص جراحی آرنج کیست؟
شیوه های درمان عارضه شانه منجمد یا یخ زده چیست؟
فیزیوتراپی می تواند درمان موثری در عارضه شانه یخ زده باشد و گرفتگی عضلات را رفع کند. تمرکز اصلی در این درمان ورزش سانه است به صورتی که دامنه حرکتی شانه تا حداکثر مقدار لازم حفظ شود.
هدف در تمام پروسه درمان مدیریت صحیح است تا کاهش درد را به دنبال داشته باشد. علاوه بر فیزیوتراپی تزریق کورتیکواستروئید موثر واقع می شود و می تواند در کاهش التهاب موثر باشد.درمان دیگر برای این عارضه از تزریق کورتیزون ، پرولوتراپی و … می باشد.
از آنجا که این بیماری با گذشت زمان درمان می شود پس باید تا درمان کامل بیمار صبر کند و حرکات و کار خود را کمتر کند.
جراحی تا حد زیادی در درمان بیماری موثر است که سه نوع جراحی را با توجه به شرایط بیماری انتخاب می کنند. ممکن است ترکیبی از دو روش درمانی برای بیمار استفاده شود مانند تزریق کورتون و جراحی همزمان.
انواع این جراحی های کاربردی و موثر شامل مانور شانه یا حرکت دادن (دستکاری manipulation) زیر بیهوشی، جراحی آرتروسکوپیک و جراحی باز می باشد که بر حسب شرایط بیمار روش جراحی انتخاب می شود.
مراحل بیماری شانه یخ زده در سه فاز مختلف است
در فاز اول که مرحله درد می باشد فرد بیماری از درد زیادی رنج می برد و حرکت شانه آن تا حدودی کم شده است و تا فرد بخواهد با دست درگیر کار کند درد می گیرد.
در مرحله خشکی تا حدودی درد کاهش پیدا می کند و فرد محدودیت حرکتی زیادی دارد. در این مرحله وقتی بیمار دست خود را تکان می دهد درد های تند و تیزی را تجربه می کند.
مرحله ذوب شدن و یا آب شدن یخ ها مرحله ای است که فرد به روند طببعی حرکت و کاهش درد نزدیک می شود و با گذر زمان شانه وضعیت مطلوب خود را به دست می آورد.
شکستگی و جراحی های طولانی مدتی که ناچارا باید شانه بسته شود.
از آنجا که آمار شیوع بیماری بسیار کم است و حدود ۲ تا ۵ درصد جمعیت جهان درگیر این عارضه می شوند پس ممکن است تا حدودی تشخیص آن مشکل باشد. بیماری دیابت یکی از شایع ترین بیماری های است که همراه شانه یخ زده به وجود می آید.
معمولا پس از ابتلا به این عارضه درد و محدودیت حرکت کم کم پیشرفت می کند و ابتدا فرد در ناحیه شانه و بازو درد را احساس می کند و رفته رفته فرد بیمار در خواب قسمت شانه درگیر درد تشدید می شود به طوری که در تمام طول روز هم فرد دردهای شدیدی را تجربه می کند. افراد مبتلا در انجام کارهای ابتدایی مثل شانه کردن موها و بردن دست پشت کمر دچار اختلال عملکرد هستند.
به طور معمول تاندونهای روتاتور کاف پارگی های خفیفی دارد و زمانی که بیمار به شانه منجمد مبتلا می شود بعد از گذشت ۳ تا ۶ ماه به قدری درد فرد زیاد و غیر کنترل می شود که ممکن است برای او تشخیص درد قلبی یا دیسک گردن داده شود و همین مسئله درمان موثر و مراجعه به ارتوپد را به تاخیر بیندازد.
سوالات متداول
۱٫ شانه منجمد چیست؟
شانه منجمد یا Adhesive Capsulitis یک وضعیت دردناک است که در آن دامنه حرکتی شانه به دلیل التهاب و سفت شدن کپسول مفصل شانه محدود میشود. این بیماری معمولاً به صورت تدریجی ایجاد شده و در سه مرحله پیشرفت می‌کند: مرحله دردناک، مرحله انجماد و مرحله بهبودی.
۲٫ علائم شانه منجمد چیست؟
درد مداوم یا تیرکشنده در شانه (به‌ویژه شب‌ها)
کاهش دامنه حرکتی شانه (بالا بردن دست یا چرخاندن آن دشوار است)
ضعف عضلات شانه و بازو
۳٫ چه عواملی باعث شانه منجمد می‌شوند؟
علت دقیق شانه منجمد مشخص نیست، اما عوامل زیر ممکن است نقش داشته باشند:
بی‌حرکتی طولانی‌مدت شانه (پس از جراحی، آسیب یا شکستگی)
بیماری‌هایی مانند دیابت، مشکلات تیروئید، بیماریهای قلبی یا پارکینسون
سن و جنسیت (بیشتر در افراد ۴۰-۶۰ سال و در زنان شایع‌تر است)
۴٫ آیا شانه منجمد خود به خود بهبود می‌یابد؟
بله، شانه منجمد معمولاً در طول زمان (معمولاً طی ۱ تا ۳ سال) بهبود می‌یابد، اما بدون درمان ممکن است فرایند بهبودی طولانی‌تر شود و دامنه حرکت به‌طور کامل بازنگردد.
۵٫ شانه منجمد چگونه تشخیص داده میشود؟
شرح حال و معاینه بالینی: پزشک درد، محدودیت حرکتی و سابقه بیمار را بررسی می‌کند.
تصویربرداری پزشکی: ممکن است از رادیوگرافی (X-ray) یا MRI برای بررسی آسیب‌های دیگر یا التهاب استفاده شود.
۶٫ درمان شانه منجمد چگونه است؟
درمان شامل ترکیبی از روش‌های زیر است:
فیزیوتراپی: برای بازگرداندن دامنه حرکتی و تقویت عضلات.
داروهای ضدالتهاب: مانند ایبوپروفن یا استامینوفن برای کاهش درد.
تزریق کورتیکواستروئید: برای کاهش التهاب و درد.
درمان دستی: ماساژ و تکنیک‌های کششی توسط متخصص.
جراحی (در موارد شدید): مانند آزادسازی کپسول مفصل یا جراحی آرتروسکوپی.
۷٫ چگونه می‌توان از ابتلا به شانه منجمد پیشگیری کرد؟
حفظ فعالیت‌های روزمره شانه و بازو
انجام ورزش‌های کششی و تقویتی
جلوگیری از بی‌حرکتی طولانی شانه پس از آسیب یا جراحی
۸٫ آیا ورزش برای رفع شانه منجمد مفید است؟
بله، ورزش‌های کششی و تقویتی بخش مهمی از درمان هستند. این حرکات باید به تدریج و تحت نظارت پزشک یا فیزیوتراپیست انجام شوند.
۹٫ آیا شانه منجمد برگشت‌پذیر است؟
در بیشتر موارد، شانه منجمد یک‌بار رخ می‌دهد و احتمال عود آن کم است، اما افراد دیابتی یا دارای مشکلات سیستم ایمنی ممکن است دوباره دچار آن شوند.
۱۰٫ آیا شانه منجمد تنها یک شانه را درگیر می‌کند؟
معمولاً این یخ زدگی یک شانه را درگیر می‌کند، اما در برخی موارد، ممکن است به شانه دیگر نیز سرایت کند.
برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید به سایت دکتر فرهمندی مراجعه کنید.
